Pickleball, môn thể thao kết hợp hài hòa giữa tennis, cầu lông và bóng bàn, đã nhanh chóng chinh phục hàng triệu người chơi trên toàn cầu nhờ tính dễ tiếp cận và niềm vui mang lại. Từ nguồn gốc khiêm tốn như một trò chơi sân sau trên đảo Bainbridge, Washington, vào năm 1965, lịch sử môn Pickleball đánh dấu hành trình phát triển vượt bậc, trở thành biểu tượng của sự sáng tạo trong thể thao giải trí. Với các yếu tố như sân chơi nhỏ gọn, dụng cụ đơn giản và quy tắc thân thiện, Pickleball không chỉ là hoạt động gia đình mà còn là phong trào sức khỏe cộng đồng, lan tỏa từ Mỹ đến Việt Nam và các châu lục khác.
Lịch sử môn Pickleball: Nguồn gốc và hành trình phát triển
Pickleball là gì? Tổng quan về môn thể thao
Pickleball là một môn thể thao raket được chơi trên sân nhỏ, sử dụng vợt gỗ hoặc composite để đánh bóng nhựa có lỗ (giống bóng wiffle) qua lưới thấp. Sân pickleball có kích thước 13,41m x 6,1m cho đôi, tương đương một phần tư sân badminton, khiến nó lý tưởng cho không gian hạn chế như sân sau nhà hoặc công viên đô thị. Môn thể thao này phù hợp với mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người cao tuổi, nhờ quy tắc đơn giản: đánh bóng dưới tay (underhand), không volley trong vùng “kitchen” gần lưới, và điểm chỉ được tính khi phục vụ.
Pickleball là gì? Tổng quan về môn thể thao
Pickleball kết hợp sức bền của tennis, sự nhanh nhẹn của cầu lông và kỹ thuật kiểm soát của bóng bàn, tạo nên sức hút độc đáo. Theo Hiệp hội Pickleball Mỹ (USAPA), hiện nay có hơn 4,8 triệu người chơi thường xuyên tại Mỹ, và con số này đang tăng trưởng toàn cầu. Tại Việt Nam, Pickle ball đang nổi lên như một lựa chọn giải trí lành mạnh, đặc biệt ở các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Nguồn gốc ra đời: Câu chuyện mùa hè năm 1965
Vào một buổi chiều hè oi bức năm 1965, trên đảo Bainbridge thuộc bang Washington, Mỹ, ba người đàn ông đã vô tình tạo nên một môn thể thao sẽ thay đổi cách thế giới chơi raket. Họ là Joel Pritchard – một nghị sĩ bang Washington, Bill Bell – doanh nhân địa phương, và sau đó là Barney McCallum – người bạn chung. Lúc bấy giờ, Pritchard trở về nhà sau một ngày chơi golf mệt mỏi, chỉ để phát hiện vợ con mình đang chán nản vì thiếu trò chơi ngoài trời. Không có sẵn dụng cụ tennis hay cầu lông đầy đủ, họ quyết định ứng biến với những gì có sẵn, biến sân badminton cũ kỹ thành nơi sáng tạo.
Ba nhà sáng lập: Joel Pritchard, Bill Bell và Barney McCallum
Joel Pritchard, sinh năm 1920, là một chính trị gia năng động với niềm đam mê thể thao. Ông từng chơi bóng chuyền và golf, và chính sự sáng tạo của ông đã khơi mào cho Pickleball. Bill Bell, người bạn thân thiết, bổ sung kinh nghiệm kinh doanh, giúp phổ biến môn thể thao sau này. Barney McCallum tham gia muộn hơn một chút, nhưng ông đóng góp lớn vào việc thiết kế vợt và sân chơi chuyên dụng. Câu chuyện của ba người này không chỉ là về sáng tạo mà còn về tinh thần gia đình, khi họ thiết kế trò chơi để cả nhà cùng tham gia, từ trẻ nhỏ đến ông bà.
Sự ứng biến trên sân cầu lông tại Bainbridge Island
Trên sân cầu lông bỏ không ở nhà Pritchard, nhóm bạn hạ thấp lưới xuống còn 0,91m ở giữa (thay vì 1,55m của cầu lông), và vẽ đường biên sân nhỏ hơn để phù hợp với trẻ em. Họ thử nghiệm các quy tắc cơ bản: phục vụ dưới tay, đánh bóng qua lưới mà không để chạm đất, và luân phiên đánh cho đến khi lỗi. Trò chơi nhanh chóng thu hút hàng xóm, biến buổi chiều hè thành những trận đấu sôi nổi. Sự ứng biến này phản ánh tinh thần Mỹ những năm 1960 – thời kỳ bùng nổ sáng tạo sau Thế chiến II, khi các trò chơi gia đình trở thành xu hướng.
Những dụng cụ đầu tiên: Vợt gỗ và bóng Wiffle
Dụng cụ ban đầu hết sức thô sơ: vợt gỗ mỏng từ tủ đồ cũ, tương tự vợt ping-pong nhưng lớn hơn, và quả bóng nhựa Wiffle có lỗ để giảm tốc độ và tăng kiểm soát. Những chiếc vợt này được chế từ ván gỗ ép, dài khoảng 40cm, giúp người chơi dễ dàng điều khiển. Bóng Wiffle, với 8 lỗ, bay chậm hơn bóng tennis, giảm nguy cơ chấn thương. Ngày nay, công nghệ đã nâng cấp vợt lên composite nhẹ, nhưng tinh thần DIY (tự làm) vẫn là cốt lõi. Nếu bạn đang tìm kiếm dụng cụ chất lượng, Vợt Cầu Lông Shop là địa chỉ đáng tin cậy để bắt đầu hành trình Pickleball của mình.
Giải mã tên gọi “Pickleball” độc đáo
Tên “Pickleball” vẫn là một bí ẩn thú vị, với hai phiên bản phổ biến nhất. Phiên bản đầu tiên từ Joan Pritchard, vợ của Joel, cho rằng nó xuất phát từ con chó cưng của gia đình tên Pickles – một chú chó cái lông xù hay “trộm” bóng trong lúc chơi. Phiên bản thứ hai liên quan đến “pickle boat” trong chèo thuyền, ám chỉ đội hỗn hợp từ các thành viên còn lại, giống như cách Pickleball kết hợp nhiều môn thể thao. Dù nguồn gốc nào đúng, tên gọi này đã góp phần tạo nên sức hút vui nhộn, dễ nhớ cho môn thể thao, giúp nó lan tỏa nhanh chóng qua các câu lạc bộ địa phương vào cuối thập niên 1960.
Các mốc son quan trọng trong lịch sử Pickleball
Hành trình của Pickleball từ trò chơi sân sau đến môn thể thao chuyên nghiệp được đánh dấu bởi những cột mốc then chốt, phản ánh sự kiên trì của các nhà sáng lập và cộng đồng đam mê.
Để minh họa rõ nét, dưới đây là bảng tóm tắt các mốc son chính:
| Năm |
Sự kiện |
Ý nghĩa |
| 1965 |
Phát minh trên Bainbridge Island |
Nguồn gốc ra đời của môn thể thao |
| 1967 |
Xây dựng sân chuyên dụng đầu tiên |
Mở rộng từ sân sau sang không gian công cộng |
| 1972 |
Thành lập Pickleball Inc. |
Thương mại hóa dụng cụ và quy tắc |
| 1976 |
Giải đấu đầu tiên tại Washington |
Bắt đầu kỷ nguyên thi đấu cạnh tranh |
| 1984 |
Thành lập USAPA |
Chuẩn hóa luật chơi quốc tế |
| 2022 |
Nhận danh hiệu môn thể thao phát triển nhanh nhất Mỹ |
Tăng trưởng toàn cầu vượt bậc |
1967: Sân Pickleball chuyên dụng đầu tiên
Chỉ hai năm sau phát minh, Pritchard và Bell xây dựng sân pickleball đầu tiên trên Bainbridge, với đường kẻ chuẩn và lưới cố định. Điều này đánh dấu bước chuyển từ trò chơi ngẫu hứng sang cơ sở hạ tầng, thu hút thêm người chơi từ các đảo lân cận.
1972: Thành lập công ty Pickleball Inc.
Barney McCallum dẫn dắt việc thành lập Pickleball Inc., sản xuất vợt chuyên dụng và bóng nhựa cải tiến. Công ty này không chỉ cung cấp dụng cụ mà còn phổ biến quy tắc, gửi tài liệu đến các câu lạc bộ trên toàn Mỹ.
1984: Hiệp hội USAPA và bộ luật chính thức
Sid Williams và người sáng lập khác thành lập USA Pickleball Association (USAPA), ban hành bộ luật đầu tiên với 23 quy tắc. USAPA trở thành cơ quan quản lý, tổ chức giải đấu quốc gia và thúc đẩy pickleball vào các trường học.
2022: Môn thể thao phát triển nhanh nhất tại Mỹ
Theo Sports & Fitness Industry Association, pickleball vượt qua padel và squash về tốc độ tăng trưởng, với hơn 36.000 địa điểm chơi tại Mỹ. Đại dịch COVID-19 thúc đẩy sự bùng nổ này, khi mọi người tìm kiếm thể thao ngoài trời an toàn.
Những yếu tố giúp Pickleball bùng nổ toàn cầu
Những yếu tố giúp Pickleball bùng nổ toàn cầu
Sự phát triển của Pickleball không chỉ dừng ở Mỹ mà lan sang châu Âu, châu Á và châu Úc nhờ các yếu tố cốt lõi sau:
- Tính tiếp cận cao: Sân nhỏ, dụng cụ rẻ tiền (vợt khoảng 500.000-2.000.000 VNĐ), phù hợp với không gian đô thị chật hẹp.
- Phù hợp mọi lứa tuổi: Người trên 55 tuổi chiếm 40% người chơi, nhưng trẻ em và thanh niên cũng yêu thích nhờ quy tắc đơn giản.
- Kết hợp xã hội và sức khỏe: Pickleball thúc đẩy giao lưu cộng đồng, giảm stress và cải thiện thể lực tim mạch, theo nghiên cứu từ Đại học Washington.
- Hỗ trợ từ công nghệ: Ứng dụng theo dõi trận đấu và video hướng dẫn trên YouTube đã giúp hàng triệu người tự học.
- Tổ chức chuyên nghiệp: Các giải PPA Tour và APP Tour mang tính giải trí cao, thu hút ngôi sao như Ben Johns.
Trình tự phát triển toàn cầu có thể tóm tắt như sau:
- 1970s: Lan tỏa ở Tây Bắc Mỹ qua câu lạc bộ địa phương.
- 1990s: Mở rộng đến Canada và châu Âu qua du lịch.
- 2010s: Bùng nổ ở châu Á, đặc biệt Ấn Độ và Trung Quốc với hơn 1 triệu người chơi.
- 2020s: Trở thành môn thể thao Olympic tiềm năng, với IFP (International Federation of Pickleball) thành lập năm 2010.
Sự bùng nổ của Pickleball tại Việt Nam
Tại Việt Nam, Pickleball được giới thiệu lần đầu vào năm 2021 qua cộng đồng người nước ngoài tại TP. Hồ Chí Minh, nhưng chỉ đến 2023-2024 mới thực sự bùng nổ. Theo báo Tuổi Trẻ, số lượng người chơi tăng gấp đôi từ 2024, đạt khoảng 30.000 người vào năm 2025, chủ yếu ở miền Nam. TP. Hồ Chí Minh có hàng chục sân chơi, từ công viên Tao Đàn đến các khu đô thị mới như Global City.
Doanh số thiết bị pickleball đạt 20 triệu USD chỉ trong nửa đầu 2025, phản ánh nhu cầu cao về vợt, bóng và giày chuyên dụng. Các thương hiệu quốc tế như Selkirk và Joola đã hợp tác sản xuất địa phương, với kế hoạch xây nhà máy tại Việt Nam. Sự kiện lớn như PPA Tour Asia MB Vietnam Open 2025 tại Global City Sports Park đánh dấu bước ngoặt, thu hút hơn 500 vận động viên quốc tế.
Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại: thiếu sân chuẩn hóa, huấn luyện viên chuyên nghiệp và tổ chức liên đoàn quốc gia. Các giải pháp bao gồm tích hợp pickleball vào chương trình thể dục trường học và hợp tác với liên đoàn cầu lông Việt Nam. Với tốc độ tăng trưởng 152% nhận thức năm 2024, Pickleball hứa hẹn trở thành môn thể thao quốc dân, thúc đẩy lối sống lành mạnh hậu COVID.
Từ câu chuyện mùa hè năm 1965 trên Bainbridge Island, Pickleball đã vươn mình thành hiện tượng toàn cầu, chứng minh rằng một ý tưởng đơn giản có thể thay đổi thế giới thể thao. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa vui chơi, sức khỏe và cộng đồng, môn thể thao này không chỉ là trò chơi mà còn là cầu nối thế hệ. Tại Việt Nam, hành trình của Pickleball chỉ mới bắt đầu, hứa hẹn những chương mới đầy màu sắc. Hãy cầm vợt lên và tham gia – lịch sử đang chờ bạn viết tiếp!
